اوزان شماره 20
ماهنامه فرهنگی - اجتماعی
فروردین 1400
صاحب امتیاز و مدیر مسئول : سیدموسی موسوی
رداکتور: علیرضا صرافی
در این شماره / علیرضا صرافی / 6
بخش اختصاصی استاد غلامرضا بهاری
مقدمه یئرینه / علی صادقی (وورغون) 14
باهارلینین گول - چیچکلی باهاری / علیرضا صرافی 15
رحمتلی غلامرضا بهاری نین حیاتی و یارادیجیلیغی / مریم شریفی 27
فتو آلبوم غلامرضا بهاری / مریم شریفی 37
بخش اختصاصی محله حکم آباد تبریز
پیشگفتار آرزوهای بزرگ برای حکم آباد تبریز 49
سبزی کاری در باغات محله حکم آباد تبریز 51
قحطی نان و رقص شاطری در حکم آباد / 80
واقعه گرگ بچه خور محله حکم آباد تبریز 87
یئددی آرخلار حکم آباد (سنگرهای دفاعی تبریز) 93
معرفی چند کتاب / رعنا رنجبر 98
فتو آلبوم / نگار محمدی 102
مقالات
ساغالان (بازخوانی یک سند تاریخی) / قدرت ابوالحسنی سهلان و جلیل یاری 111
آذربایجان دیلی / محمد علی حسینی 144
ویژگی های رابطه زبان با فولکلور / پروفسور نوزاد گؤزآیدی / ترجمه: کاظم عباسی 15
شرفخانالی محمدرضا رفیعی نین شعر دیوانی / محمد امین سلطان القرائی 161
«لباس های آتش زا» در داستان «اصلی و کرم» / دکتر حسین فیض الهی وحید 181
موازین اوزان 162
مراکز توزیع 191
https://www.evdeal.ir/product-1383
ساغالان شناسی
منابع زیر برای شناسایی روستای ساغالان (سهلان) تهیه شده اند و جهت استفاده محققین و علاقه مندان در دسترس هستند:
۱) ویژه نامه روستای سهلان، ماهنامه ائل بیلیمی تبریز، شماره ۷۸، سال ۱۳۹۵
۲) کتاب سهلان (مجموعه داستان کوتاه و شعر)، انتشارات یاس بخشایش، سال ۱۳۹۶
۳) مقاله اولیا چلبی و روستای سهلان، شماره ۱۱۶ ائل بیلیمی، سال ۱۳۹۸
۴) مقاله ساغالان (بازخوانی یک اثر تاریخی)، نگارش سال ۱۳۹۹
ساغالان
بازخوانی یک اثر تاریخی
http://s16.picofile.com/d/8410435650/92467989-fba8-49b7-b30b-db94bba6faab/Saghalan_osmani.pdf
در این مقاله که نوشته مشترک قدرت ابوالحسنی سهلان و جلیل یاری (کوجووار) میباشد موارد مهم زیر ارائه گشته اند:
۱ تحقیقات نهایی مبنی بر ساغالان بودن نام روستای سهلان ارائه گردیده اند.
۲ شهر ناشناخته گیلیخان معرفی شده اشت.
۳ یک سند تاریخی کم نظیر راجع به این روستا که مربوط به زمان اشغالش توسط عثمانی هاست ارائه و بحث شده است. سندی که ترک و شیعه بودن مردمان ساغالان را در حدود ۳۰۰ سال پبش منعکس میکند.
و ...
(قدرت ابوالحسنی سهلان)
عده ای از دوستان ادعا میکنند که کلمه ساآلان که در روستا و منطقه پرکاربردترین استفاده را دارد، همان تلفظ ساغلان میباشد. ولی بررسی زیر نشان میدهد که این موضوع صحیح نیست.
من جهت شنیدن نحوه تلفظ ساغلان به یک دیکشنری ترکی مراجعه کردم که آدرس آن در زیر آورده شده است. اما چون کلمه مذکور در دیکشنری موجود نبود، جهت شنیدن تلفظ و مقایسه کلمه ساغلام (sağlam) را انتخاب کردم که برای این منظور نتیجه یکسان میدهد.
بارها به نحوه تلفظ کلمه ساغلام گوش دادم و آنرا با ساآلانی که در ذهن داشتم مقایسه کردم. به این نتیجه رسیدم که ساآلان نمیتواند تلفظ ساغلان باشد. یعنی اگر ساآلان را بصورت سآلان بنویسیم، حرف آ اول در این تلفظ بیشتر کشیده میشود.
به ۳ نفر آشنا به موضوع هم آنرا نشان دادم، آنها هم نظر مرا تایید کردند.
نتیجه: ساآلان تلفظ ساغلان نیست بلکه تلفظ ساغالان است. انداختن حرف غ وسط یک امر مرسوم در تلفظ اسامی میباشد. مثلا در منطقه به باغ وزیر ، باوزیر گفته میشود. همان اتفاق برای ساغالان هم افتاده و ساآلان شده است.
شما هم میتوانید امتحان کنید:
https://www.seslisozluk.net/dictionary-nedir-ne-demek/
قبلا معلوم شده بود که به سهلان در روستای نادارلی منطقه گونئی، ساغالان و در کوندوری و کول آوای آن منطقه ساوالان میگویند.
امروز از تعطیلی روز تاسوعا استفاده کرده، سفر حدود ۲ ساعته (۱۱ الی ۱۳) به چهار روستای دیگر بین صوفیان و نادارلی انجام دادم. نتیجه این سفر به قرار زیر است:
۱ روستای باغ وزیر
در ابتدای باغ وزیر پارک کرده، به طرف راننده نیسان آبی رنگ رفتم. پس از احوال پرسی دلیل آمدنم به آنجا را گفتم و از راننده نیسان که اهل آنجا بود پرسیدم: در باغ وزیر و بخصوص افراد پیر آن روستا سهلان را چه مینامند؟ جوان جواب داد: ساغالان. او میگفت، پدر بزرگش حدود یکصد سال عمر کرده بود و به ساغالان هم رفت و آمد داشت. پدر بزرگ آنجا را با آن اسم مینامید و همینطور سایرین.
یک فرد مسن به من اظهار داشت که تا سالهای اخیر مردم باغ وزیر به سهلان ساغالان میگفتند اما تازگی در اثر تاثیر گرفتن از روستاهای اطراف صوفیان به آنجا ساوالان هم میگویند.
در نزدیکی باغ وزیر، روستایی با نام هارونیه به چشم میخورد و بنظرم اسمش جعلی مینمود! نام بومی آنجا را از راننده نیسان پرسیدم. او اظهار داشت که نام آنجا هویلان است!
(مشخصات افراد مصاحبه شده:
بهداد تقوی، متولد ۱۳۶۴ و
حاج مقصود عیدی باغ وزیر)
۲ روستای ایسمی کمر (سفید کمر)
پیرمرد نشسته بر سکویی در ابتدای ایسمی کمر توجهم را جلب نمود. به طرف او رفته خودم را معرفی و سئوالم را از او پرسیدم. او جواب داد که ما در ایسمی کمر از قدیم به آنجا ساهلان میگوییم.
(مشخصات فرد مصاحبه شده: مشدی خلیل جوهری، ۹۳ ساله)
۳ روستای سهسن دیزه (سرکنددیزج)
دو نفر پیر مرد در کنار مغازه ای مشغول صحبت بودند. به آنها نزدیک شده و سئوالم را پرسیدم. آنها هم ساهالان جوابم دادند.
(افراد مصاحبه شده: میرداوود موسوی متولد ۱۳۱۰ و کربلایی محمود جوادزاده متولد ۱۳۱۴)
۴ روستای نعمت اله
موقع برگشت و قبل از رسیدن به صوفیان وارد نعمت اله شدم تا از آنها هم سئوال اصلی سفرم را پرسیده باشم. متوجه شدم در آنجا سهلان را ساوالان و ساولان مینامند.
(متاسفانه کسانی که اطلاعات دادند راضی به انتشار اسمشان نشدند)
نتیجه: در این سفر کوتاه به یک روستای دیگر منطقه (باغ وزیر) که در آن نام اصلی روستای سهلان (ساغالان) را بکار میبرند، برخورد شد. ساوالان و ساهالان که در منطقه گونئی استفاده میشوند، در واقع تلفظهای ساغالان هستند. ساولان و ساهلان نیز به ترتیب تلفظهای ساوالان و ساهالان میباشند. به نظر میرسد، نام رسمی شده سهلان برای این روستا از کلمه ساهلان بصورت تحریف شده مکتوب گشته باشد!!
(قدرت ابوالحسنی سهلان/ مورخه ۱۳۹۹/۶/۸)
نقشه توپوگرافی از تبریز و پیرامون مربوط به ۷۷ سال پیش که از کتابخانه دانشگاه تگزاس آمریکا میباشد.
(منبع: پیج اینستاگرام دکتر بابایی)
علاوه ها:
1) در نقشه بالا نام روستای سهلان، ساهالان قید شده است که به نام اصلی این روستا (ساغالان) بسیار نزدیک است. در آن فقط حرف غ بصورت نرم شده ه در آمده است.
2) در این نقشه نام روستای تازه کند، محمودآباد قید شده که نام اولیه آن روستا بوده است.
(قدرت ابوالحسنی سهلان)
در روستای ساغالان (سهلان) واقع در شهرستان تبریز طوایف مختلفی زندگی مینمایند. طبق معلوماتی که نگارنده تاکنون بدست آورده، طوایف حسینلی و تورکمان حسن اوشاغی روستای مذکور و احتمالا طایفه جاوادلی آن از اوغوزان میباشند.
حسینلی ها که از قره باغ به ساغالان آمده اند، خودشان را کوره سنی (کورا سنی) دانسته اند که کوره سنیها از ایل چپنی اوغوزها هستند.
جاوادلی ها طایفه ای هستند که همزمان با حسینلی ها از قره باغ به این روستا آمده اند. شنیده شده است که جد این طایفه نیز مانند جد طایفه حسینلی، سنی بوده است! با این اشاره ها احتمال دارد جاوادلی ها نیز کوره سنی باشند. هر چند نگارنده از کسی صریحا در مورد کوره سنی بودن جاوادلیها مطلبی نشنیده است.
شایان ذکر است که حسینلی و جاوادلی از طوایف مهم و پر جمعیت ساغالان میباشند.
همچنین، طایفه دیگری بنام تورکمان حسن اوشاغی هم در ساغالان وجود دارد. کلمه تورکمان جلوی اسم جد این طایفه (تورکمان حسن) نشاندهنده تورکمان (=اوغوز) بودن آنها میباشد. میگویند تورکمان حسن از روستایی بنام تورکمان واقع در مشهد (یا تربت حیدریه) به این روستا آمده است.
بدین ترتیب، حضور لااقل دو (یا سه) طایفه ساغالانی از تبار اوغوزان در روستای مذکور محرز میشود. وجود این اوغوزان در ساغالان نشان میدهد، غیر ترک خواندن اجداد همه آذربایجانیها چه قدر بی اساس است.
سرویس تاریخ «انتخاب»؛ امروز باید برویم «صوفیان». در روزنامه سفر سابق نوشته بودم که راه چهار فرسنگ است، خیر درست پنج فرسنگ و نیم سنگین است. صبح برخاسته رخت پوشیدیم. حاجی حیدر آمد ریش تراشید. حرم رفته بودند. عزیزالسلطان هم رفته بود. ما هم بیرون آمدیم امینالسلطان نبود، حمام رفته بود. ولیعهد، امیرنظام، سایر مردم تبریزی و طهرانی همه بودند. از در باغشمال بیرون آمده سوار اسب شدیم. دیروز که خانه امیرنظام رفتیم، از در خانه ساعدالملک گذشتیم. امروز هم تا در خانه ساعدالملک از راه دیروزی رفتیم. بعد پیچیدیم طرف دست چپ از راهی که منتهی میشود به رودخانه آجی، بعد سوار کالسکه روباز شده راندیم از محله سرخاب گذشتیم و از محله امیرخیز هم گذشتیم. آخرِ شهر رسیدیم به رودخانه آجی که آن هم جزء محله امیرخیز است، راه کالسکهاش همه جا وسیع و خیابان است.
آردینی اوخو
قدرت ابوالحسنی سهلان
شناسنامه اولین بار سال 1309 هجری شمسی در روستای ساغالان (سهلان) صادر گردیده است. در اردبیهشت ماه آن سال ماموران ثبت احوال از تبریز به ساغالان آمده، چند روزی در آنجا مانده و برای اهالی شناسنامه صادر نموده اند. شناسنامه شماره 1 هم برای شخصی بنام نقی زاده سهلان مکتوب شده است. در شناسنامه پدر بزرگ نگارنده، قربان، که صدورش مربوط به همان اولین سال است، نام روستا و پسوند نام خانوادگی هر دو سهلان هستند. علیرغم این، نگارنده از بهروز خاماچی نویسنده تبریزی شنیده است، در ریشه شناسنامه های نخستین صاحبان شناسنامه روستای مذکور، پسوند نام های خانوادگی ساغلان قید شده که به دلایل یکسان سازی اسامی آنها را مانند نام روستا به سهلان تغییر داده اند!! البته، جهت بررسی این موضوع به ثبت احوال مراجعه ای نشده است. در هر حال برخی نام خانوادگی های اهالی آن روستا در ادامه همین مطالب آورده شده اند که در آنها نشانه های هویت زدایی عیان هستند. قابل ذکر است، شناسنامه ها به زبان فارسی بوده اند و بنابراین میتوان گفت نام خانوادگی هایی که در آنها به یکی از اجداد شخص اشاره شده یا بدرستی به یک چیز متعلق به شخص منتسب گردیده اند، در آن زبان دارای هویت میباشند. در ادامه خواهیم دید که تعداد اینها اندک است.
آردینی اوخو
قدرت ابوالحسنی سهلان
در بین شهرهای تبریز و صوفیان گمرکی بنام گمرک سهلان وجود دارد. راجع به فلسفه ایجاد این گمرک در سایت رسمی آن چنین آمده است: توسعه تولیدی و صنعتی شهر تبریز در سال 1349 و نیاز بازار به وجود انبار، منجر به تملک 247 هکتار زمین در مسیر جاده صوفیان از سوی شرکت انبارهای عمومی شده و در سال 1351، نخستین فعالیتهای انبارداری از سوی این شرکت در منطقه سهلان تبریز شکل گرفت که در نهایت در سال 1354 با راهاندازی و آغاز فعالیت گمرکی، فعالیتهای تخلیه، بارگیری و انبارداری شرکت انبارهای عمومی و خدمات گمرکی سهلان آغاز شد.
آردینی اوخو
(قدرت ابوالحسنی سهلان)
آردینی اوخو
(قدرت ابوالحسنی سهلان)
http://8upload.ir/uploads/f978090277.pdf
به گزارش یکی از اهالی روستا، جهت آشناسازی بیشتر جوانان و اهالی با احکام اسلامی یک مسابقه مذهبی در روستای سهلان برگزار شده است. مطابق گزارش، مشخصات مسابقه مذبور از این قرار بوده است:
منبع سئوالات: کتاب 200 معمای احکام محمودی
تهیه کننده سئوالات: حجت الاسلام والمسلمین میرزا بهرام عباسی
تعداد سوالات: 98
تنظیم و پخش سئوالات: کربلایی قربان حاتمی سهلان
زمان پخش سئوالات: 10رمضان1439قمری مصادف با پنجم خرداد97
مدت زمان پاسخگویی سئوالات: 23رمضان 1439 مصادف با هجدهم خرداد97
در این مسابقه تعداد 31 نفر شرکت کردند و کار بررسی سئوالات توسط میرزا بهرام عباسی انجام گردیده و نتایج آن توسط ایشان در روز عید فطر، بعد از نماز عید، در مسجد امام رضا(ع) روستای سهلان اعلام گردید.
نفر اول: میرمیلاد مدنی سهلان برنده یک دستگاه دوچرخه
نفرات دوم تا پنجم: محمدرضا محمدیان، پریسا محمدیان، آیدا محمدیان، کوثر محمدیان هرکدام برنده یک عدد سوراخ کن.
علاوه بر آنها، 20 عدد جایزه دیگر نیز توزیع شده است.