قتلِ زبانِ مادری و تخریب توسعه در ایران

+0 به یه ن

 محسن رنانی (عصر ایران)


 استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان و پژوهشگر حوزه توسعه

پیام به دومین همایش توسعه عدالت آموزشی – ۲۹ آذر ۱۳۹۵

 

ما 110 سال است که با انقلاب مشروطیت فاز صفر استقرار دولت مدرن و ورود جامعه مان به دنیای مدرن را کلید زده ایم. اما همچنان حکومت در ایران – قبل و بعد از انقلاب اسلامی – تا تحقق دولت مدرن فاصله‌ها دارد و جامعه‌مان هنوز در سردرگمی دوره گذار به سر می‌برد. ما گام‌هایی به‌پیش رفته‌ایم اما همچنان تا نقطه مطلوب فاصله ها داریم. نه حکومت ما اکنون رنگ غالبش رنگ دولت مدرن است و نه جامعه ما خوی غالبش خوی جامعه مدرن است.

و متاسفانه در همین دوره ای که هنوز نمی دانسته‌ایم می‌خواهیم که یا چه باشیم، به خطا دست به برنامه‌ریزی توسعه نیز زده‌ایم. خطا از آن بابت که اگر هیچ کاری نمی‌کردیم هم احتمالا همین مسیر را می‌رفتیم. اما در این فاصله ما به اسم برنامه‌ریزی توسعه، تقریبا بخش اعظم منابع طبیعی خویش شامل معادن، نفت، آب و جنگل‌های خود را تخلیه، تبخیر و دود کرده‌ایم؛ اما همچنان در دوره پیشا توسعه فرومانده ایم. در یک کلام:‌ ما هنوز در فاز صفر توسعه ایم در حالی که منابعمان رو به پایان است.

آردینی اوخو

ترس و توسعه نیافتگی

+0 به یه ن

دکتر محمود سریع القلم (عصر ایران)

 

استاد علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی و پژوهشگر توسعه

به نظر می رسد که رشد فردی، نتیجه پنج نوع آزادی است:

۱-آزادی ارتباطات
۲-آزادی سازماندهی
۳-آزادی بیان
۴-آزادی متفاوت فکر کردن
۵- آزادی تولید ثروت

در ده کشور اول ازنظر نوآوری در جهان، این پنج نوع آزادی در میان کشورها مشترک است. نوآوری شهروندان این کشورها، محصول سیستمی از این نوع آزادی ها است که به وجود آمده است. انسان ها محصول این سیستم ها هستند.

آردینی اوخو

باهالیق

+0 به یه ن

باهالیق دوشموش شهرده، چوخلاری هفته ده بیر دفعه آنجاق گوله بیلیردیلر. اورادا، لازیم اولان جینسلرین گوندم باهالاشمالاری گلیری آز خالقی کدرلندیریب، پوزغون ائدرک فیکیرلره سالیردی. دؤولت قییمتلری ثابیت ساخلایا بیلمیردی و دؤزون دوروم یاخشیلاشاجاق دئییردی. آنجاق، جینسلری گونده یوکسلن دولار قییمتیله آلان خالق دؤولتین سؤزونو هئچ اینانمیردی. ائشیکده توپلاشیب دوروما اعتیراض ائتمک سوچ حئسابلانیرکن، هئچ کیم دیشاری چیخا بیلمیردی. بونونلا بئله ایکی نفر هر هارادا و هر دورومدا دانیشاندا فقط باهالیقلاردان گیلئیله نیب دؤولتله نظارت قوروملارینی قناییردیلار. بو شهرده یاشایان آیلیغی ثابیت ایشچی توغرولون وضعیتیده بئله اولموش، چوخونا تای گونو-گوندن یوخسوللاشیردی. 

آردینی اوخو

تورکچولوک‌دن آنلامالی؟

+0 به یه ن

 محمد اردم (قوپونتولار: تورکجه اوزرینه دوشونمه لر)

سون ایللرده، "تورکچولوک" سؤزجویو، تورکجه یازی و مطبوعات‌دا بوللوجا ایشلنمه‌یه باشلانیبدیر. بللی بیر اؤلچوده، اؤزومو ده تورکچو حسّ ائتدیییم اوچون، اؤز فیکیرلریمین آیدینلاشماسی و گؤروشومو آچیق-آیدین اورتایا قویماق اوچون بو یازینی یازماق‌دا فایدا گؤردوم.

آردینی اوخو

یازی دیلیمیز و لهجه‌لریمیز

+0 به یه ن

محمد اردم (قوپونتولار: تورکجه اوزرینه دوشونمه لر)

گلیشمک، یارانماق و یوْغرولماق‌دا اولان اورتاق و یازیلی تورکجه‎میز اوزرینه گؤروشلریمی چوخ اؤنجه‌دن یازماق ایستردیم. سانیرام ایندی فرصت اَل وئردی. آما ایلک باش‌دا "یازاجاقلاریم شخصی گؤروش و دوشونجه ساییلمالی" دئمک‌ده فایدا وار، دییه دوشونورم. یانلیش اولان یانلاری وارسا، آراشدیریب، اَلَشدیرمک یئرینده اولار.

بیلدیییمه گؤره یازی دیلیمیزین نئجه‌لییی و کیملییی اوزرینده اوچ-دؤرت اَییلیم(گرایش) و یؤنه‌لیش وار:

آردینی اوخو

یک مسابقه مذهبی در روستای سهلان برگزار شده است

+0 به یه ن

به گزارش یکی از اهالی روستا، جهت آشناسازی بیشتر جوانان و اهالی با احکام اسلامی یک مسابقه مذهبی در روستای سهلان برگزار شده است. مطابق گزارش، مشخصات مسابقه مذبور از این قرار بوده است:

منبع سئوالات: کتاب 200 معمای احکام محمودی

تهیه کننده سئوالات: حجت الاسلام والمسلمین میرزا بهرام عباسی

تعداد سوالات: 98

تنظیم و پخش سئوالات: کربلایی قربان حاتمی سهلان

زمان پخش سئوالات: 10رمضان1439قمری مصادف با پنجم خرداد97

مدت زمان پاسخگویی سئوالات: 23رمضان 1439 مصادف با هجدهم خرداد97

در این مسابقه تعداد 31 نفر شرکت کردند و کار بررسی سئوالات توسط میرزا بهرام عباسی انجام گردیده و نتایج آن توسط ایشان در روز عید فطر، بعد از نماز عید، در مسجد امام رضا(ع) روستای سهلان اعلام گردید.

نفر اول: میرمیلاد مدنی سهلان برنده یک دستگاه دوچرخه

نفرات دوم تا پنجم: محمدرضا محمدیان، پریسا محمدیان، آیدا محمدیان، کوثر محمدیان هرکدام برنده یک عدد سوراخ کن.

علاوه بر آنها، 20 عدد جایزه دیگر نیز توزیع شده است. 

برای اینکه زبان ملی [فارسی] تضعیف نشود به «زبان لارستانی» می گویند «گویش»!

+0 به یه ن


منیره جهان بین/ صحبت: دکتر عبدالنبی سلامی زاده ۱۳۲۹ در دوانِ کازرون است. پژوهشگر ارشد مردم شناسی، خوشنویس، گرافیست، مدرس هنر و شاعر ایرانی. او چند روز قبل به همراه رضا کیانیان بازیگر مطرح تئاتر و سینمای کشور به لار آمده بود و در فرصتی کوتاه توانستم چند دقیقه ای با او گفت و گو کنم. یکی از مهمترین کارها و آثار او کار بر روی گنجینه گویش فارس است و گویش لارستانی هم بخشی از این کتاب را به خود اختصاص داده است.

آردینی اوخو

صبر داشته‌ باشید

+0 به یه ن

غفور امامی زاده خیاوی (سایت قیزیل قلم)

انقلاب بود و زمان تصفیه. گفتند در این وانفسا چه موقع مباحث غیر ضروری مانند زبان مادری است. کمی صبر کنید تا نهال انقلاب تناور گردد.
جنگ از راه رسید. باید دفاع می‌کردیم و خواسته‌هایمان را به بعد از پیروزی موکول می‌کردیم. آنگاه از تهاجم فرهنگی گفتند، که اگر زیاد اصرار می‌کردیم خودمان راهم پیاده نظام همان تهاجم فرهنگی قلمداد می‌کردند. یکی آمد و از اولویت سازندگی گفت و از ما خواست تا «صبر داشته باشیم». دیگری از ما خواست تا ریشه دار شدن نهال اصلاحات خواسته‌هایمان را به تعویق اندازیم.
آه که برای معطل کردن اجرای یک اصل ناچیز قانون اساسی چقدر بهانه دست و پا می‌کنند و مسائل واجبتر چه فراوانند.

آردینی اوخو

شاه گؤلو پارکیندا

+0 به یه ن

آخشام چاغی پارکینگ طرفیندن شاه گؤلو پارکینین اصلی آلانینا گئتمک ایسته ینده، تعججوبله اورانی عادی گونلردن داها قالابالیق گؤردوم. گؤره سن بوگون نه باش وئریب دئیه، ماراقلاناراق ایرلیله دیم. ایچینده بیر بؤیوک گؤل یئرلشن دؤرد بوجاقلی آلانین پارکینگه یاخین بوجاغیندا، گنج اوغلان-قیزلار شمع یاندیرماغا مشغول اولاراق موبایللاریلا ایشلریندن فیلم چکمکده ایدیلر. ییغینجاغا یاخینلاشیب قیراقداکیلارین بیریندن قونونو سوروشدوقدا، آدی اوندایاجان قولاغیما دیمه میش "مورتضا پاشایی" نین دونیادان گئتدییینی آنلادیم. دئمک، گنجلر اونون حؤرمتینه توپلاشمیشدیلار. اورادان سوووشاراق، دوز گئدرکن حاصارلی گؤلون بویونو سئچیب بیر ساعاتجان چکن گوندم وردیشیمی باشلادیم. گوندم وردیشیم ایسه بئش دفعه گؤل چئوره سینه دولانماق ایدی. مورتضا پاشایینین کیم اولا بیله جه یینی دوشونه رک او یان-بو یانا گئدنلر ایچینده یئریدیم. گؤلون اورتاسیندا تیکیلمیش تاریخی بینانین توشونا نئچه آتدیم قالیردیم کی، بیر دسته الی باتوملی مامورون قارشیدان گلمکلرینی گؤروب، ییغینجاغی هدفله مه لرینی ظن ائدیب بیر آز هؤووشنه یه دوشدوم. قرارا گلدیم کی، منه تای گؤل دؤوره سینه دولانان آداملارین بیریندن پاشایی باره سینده یوبانمادان بیلگی توپلاییم. بئله جه، ایلک اویغون فورصتی آرادیم. لونا پارکا چاتیب، ساغا دؤندم. گؤلون ائنینین اورتالاریندا، تک باشینا قدم ووران بیر قیوریق توکلی اورتا یاش کیشی منیم دیققتیمی چکدی. آرخادان اونا یئتیشیب سلاملاشدیقدا دئدیم: "چوخ-چوخ باغیشلایین موزاحیم اولدوم، بیر سئوالیم وار ایدی! سیز بیلیرسیز مورتضا پاشایی کیمدی؟!" قیوریق توکلی کیشی هیزینی آزالداراق باشینی دؤندریب دیققتله منیم اوزومه باخادی، سونرادا، "خواننده دی!" دئدی. سوروشدوم: "آشیقدی یوخسا تورکجه اوخویاندی؟" آجی گولومسه ییب، "یوخ بابا موطوروفدو!!" دئدی. کیشی نئچه لحظه دینمه ییب الی ایله ییغینجاغا ایشاره ائله ییب سؤیله دی: "بعضی تورکلری گؤرورسن دا، اؤزلرینه شمع یاندیرمازلار، آنجاق فارسلارا یاندیرارلار!! بونلار فارسلاری اؤزلریندن آرتیق بیلیب، اونلارا بئله اؤزلرینی گؤستررلر!! بونلار دئیرلر سیز بیزی آدام بیلمه سزده، بیز سیزدن اؤترو اؤلوروک!!" ... گؤلون باشقا بویونا چؤننده، اوراداکی پیلله لرله خییاوانا دوشوب گئتمک ایسته ین قیوریق توکلی کیشیدن تشککور ائدیب ساغ اوللاشدیم. سونرا، بیر آز هیزیمی آرتیردیم. فیکیرلی-فیکیرلی گلیب گؤلون باشقا ائنینه گئچدیم و قارقالار بوللو یووالار سالمیش اوجا آغاجلارین آلتیندان سوووشوب یئنیدن گنجلر ییغینجاغینا چاتدیم.

آردینی اوخو

تاپماجا

+0 به یه ن

او نمنه دی؟

ائشیگین یامانین سؤیلر،

ایچریدن یاخشیلار دئیر!

دؤنه-دؤنه گونده یایار:

دوز سؤزو بیرجه مندن ائشیدین!

آرابا ده ییشمه

+0 به یه ن

Image result for ‫پراید‬‎  

بایراما ایکی-اوچ آی قالاندان تبریزه جار دوشموشدو، یئنی ایلده ماشین باهالاشاجاقدی. اونا گؤره چوخلاری ایل دؤنمه میش آرابا ده ییشمه یه گیریشیب، ایکی ماشین دوزلدن کرخانین بیرینده آرابا یازدیرماغا چابا گؤستریردیلر. باجاناغیم کؤهنه پرایدینی ساتیب، صندوقلو پئژو 206 یازدیرمیشدی. باجاناق 20 میلیون تومن یازیلما پولو تؤکوب، دؤرد دانادا آلتی میلیون یاریملیق آلتی آیدان-آلتی آیا چک وئرمیشدی. بئله جه او  40 میلیونلوق آرابا اوچون 46 میلیون اؤده یه جک ایدی. قایناتام، 18میلیون وئریب رئنو- ائل 90 یازدیرمیشدی. قایناتا ایکی آی سونرا سوردویو سمندینی ساتاجاق ایدی و گونون قییمتییله پولون قالانینی اؤده دیکده تازا آراباسینی آلاجاق ایدی. اونلاردان باشقا ایش ریمده ده آرابا یازدیرانلارین سایی آز دئییلدی. باجاناق، قایناتا و امکداشلار ایشلنه رک یاوالانمیش ماشینلارین گوونلییینین آز اولماسیندان دئییب اونلاری بو چاغدا ده ییشمه نین لاپ یاخشی بیر قرار اولدوغونو سؤیله ییردیلر. من، قایناتاگیلین یازیلدیغینی خانیمدان ائشیدنده اوولجه بیر آز نیگران اولدوم! نییه کی دئدیم بس، اونلار بیزدنده بورج ایسته یه جکلر و منده بیر گون ائحتییاجیمیز اولار دئیه گئچن ایل عرضینده یئییب-گئیمه میزدن کسیب بالا-بالا حئسابیمدا یاتیردیغیم 5 میلیون تومنی بانکدان چیخاردیب اونلارا بورج وئره جگم. آخی من، آپارتومان، فرش و هر یاندا اسکیک گتیرنده قایناتامگیلدن بورج آلمیشدیم و اؤزومو اونلارا بورجلو بیلیردیم. آنجاق ایللر ایدی الیمه ائله ده پول گلمیردی. خانیمدان جریانی سوروشدوقدا آیدینلاتدی، هله لیک قایناتاگیلین اؤزلرینین پوللاری وار، آمما بیردن بایرامدان سونرا ماشین چوخ باهالاشسا، اوندا اونلارا یاردیم ائتمه لی ییک. هر حالدا، باجاناق ایله قایناتانین آرابا یازدیرماقلاری بیزیم ائوده اعتیراضلارا ندن اولدو! عاییله اون ایلدن بری سوردویوم آغ پرایددان دوغرودان یورولموشدولار. بالا قیزیم ایله اوغلوم او یان-بو یانیمدان گئچنده، بابا سنده 206 آل دئییردیلر. بؤیوک قیزیم، قوهوملار یازدیران ماشینلارین هئچ بیرینی بینمه ییب شاسیسی اوجا آرابالاری سئویردی! آنجاق بیزیم آلتی مرتبه-آلتی عاییله یاشایان بینانین تانییانلار بیلیردیلر کی، باشقا بئش پارکینگ دولو اولورسا ابدا شاسیسی اوجا ماشین، بیزیم (دؤردونجو مرتبه نین) آپارتومانین پارک یئرینه گیریب چیخماز!! خانیمین نظری بئله ایدی، پرایدی ساتاق بیر آز یوخاری مودئل تیبا آلاق. او دئییردی مین موصیبتله تازا آرابا آلا بیلسکده حاییفدی، چونکو سن تئزلیکله اونو او یان-بو یانا چیرپاراق یاری قییمت ائده جکسن!! تیبا آراباسینی منده بینیردیم، چونکو بیر یول اونونلا چیرپیشاندا پرایددان چوخ-چوخ مؤحکم اولدوغونو قاورامیشدیم! ... او زامانلار من کنکاش ائتدیییم هر کیمسه، پرایدین ان گوونمه مه لی آرابا اولدوغونا وورغو یاپیرکن، اسکی پرایدی یوبانمادان ده ییشمه نی منه لاپ دوغرو بیلیردیلر. دئییردیلر، ایللردیر جادده چارپیشمالاریندا ان چوخ صدمه گؤرن آرابا همیشه پراید و اؤلنلرین چوخودا ائله پرایداکیلار اولور. هابئله اونلار اوزوله رک قئید ائدیردیلر، پراید دوزلدنلره خالقین جانینین هئچ اؤنمی یوخدو و آغالارا تکجه پارا اؤنملیدی! ماشیندان بیر آز چوخ باش چیخاردانلار ایسه دئییردیلر، تیبا پرایددان فقط بیر آز یاخشیدی و بابت ماشین آلماق اوچون سن گره ک آزی 40 میلیون توپلایا بیله سن! 

آردینی اوخو

چگونه شستشوی مغزی می شویم؟

+0 به یه ن

دکتر مجتبی لشکربلوکی (عصر ایران)

  پروفسور ادگار شاین دانش آموخته دانشگاه هاروارد و رییس دانشکده مدیریت آم.آی.تی در زمینه شستشوی مغزی نگاه جالبی دارد. زمانی شستشوی مغزی در زندان های چین بسیار معروف بود. 

وی با بررسی روش های اعمال شده در زندان های چینی و همچنین ترفندهایی که سازمان ها برای متقاعدسازی و همرنگ سازی کارکنان خود به کار می برند، به این نتیجه رسید که این دو (یعنی زندان های چینی و سازمان های بزرگ)، نقاط مشترکی دارند که آن را شستشوی مغزی یا متقاعدسازی اجباری خواند. 

شستشوی مغزی به این معناست که تحت شرایط خاص، فرد ناخودآگاه وادار به تبعیت از اندیشه یا خواسته‌های افراد دیگر می شود و تغییرات عمده‌ای در باورها و در نتیجه در رفتارهای او به وجود می آید. ادگار شاین «ایزوله شدن از دیگران» و «دستبند‌های طلایی» را دو ایده‌ی اصلی شستشوی مغزی می‌داند. ایزوله شدن از دیگران یعنی اینکه ارتباطات وی را با دیگران کم یا قطع کنیم تا از منابع دیگر ورودی نداشته باشد و دستبندهای طلایی یعنی آن که به نوعی منافعش را گره بزنیم به خودمان که تداوم وضعیت فعلی برایش جذاب باشد. 

آردینی اوخو

سخنان یونسی یادآور دوران رضاخانی است

+0 به یه ن

در پی سخنان تفرقه‌انگیز علی یونسی در خصوص قومیت‌ها ، 50 نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با امضای تذکری خواستار واکنش به این سخنان سخیف و بی‌پایه شدند.


به گزارش یول‌پرس، در تذکر این نمایندگان آمده است:

رئیس‌جمهور محترم؛

خلاصه تذکر: اظهارنظر دستیار رئیس‌جمهور در امور اقوام که مخل امنیت ملی و خلاف واقع می‌باشد

شرح تذکر: ایران سرزمین اقوام مختلف است و تمام اقوام می‌بایست از حق مساوی برخوردار باشند. از نظر قرآن نیز برتری قومی مطرود شمرده شده و همه تفاوت‌ها صرفا برای شناخت مردم از همدیگر دانسته شده است. مهمترین دارایی هر قومی زبان آن قوم است و اهانت به زبان یک قوم، اهانت به تمامیت و هویت آن قوم به شمار می‌رود.

متاسفانه جناب آقای یونسی دستیار حضرتعالی در بحث اقوام در مصاحبه با روزنامه بی‌قانونِ قانون به بدترین شکل ممکن به قوم بزرگ “تورک” که به تائید مسئولین مربوطه حدود ۴۰ درصد مردم کشور به این زبان با گویش‌های مختلف آذربایجانی، ترکمنی، قشقایی، خزری، خراسانی و … صحبت می‌کنند توهین نموده و این زبان را که قدمتی به تاریخ زیست بشر(التصاقی) دارد را یک زبان ۳۰۰ ساله معرفی می‌نماید.

امیدواریم هرچه سریعتر نسبت به مطالب سخیف و بی‌پایه و اساس نامبرده که یادآور اظهارات دوران رضاخانی است، واکنش لازم را نشان دهید تا مردم تورک ایران اسلامی از حضرتعالی مکدر نگردد.

آردینی اوخو

تابو

+0 به یه ن


عادل بابایئو

 « تابو پولینئزیا (جزایر پلینیزی) سؤزودور. بؤیوک اوکئان (اقیانوس کبیر) آدالاریندا یاشایان یئرلی اهالی‌نین دیلینده ایشلنمیش و اصلینده «قاداغان» دئمکدیر. بو قاداغان‌لار چئشیدلی اولا بیلر: معین حئیوان اوولاماق، معین بیتکینی یئمک، آغاجا توخونماق و سایره بئله قاداغان سؤزلره ده ایوغونلاشدیریلیر. بو و یا باشقا سؤزون تلفظ ائدیلمه‌سی قاداغان ائدیلدیکده همین اولای دیلچی‌لیک ده تابو آدلانیر».

تابو– قاداغان ائدیلمیش سؤزلردیر. بعضا بونو سانسور اولونمایان سؤزلرله ده عینی‌لشدیریرلر. تابو اوسلوبی سوییه دن و ایشلنمه ساحه‌سیندن آسیلی‌دیر. دیلده ائله سوییه (دانیشانلارین آشاغی سوییه‌سی) واردیر کی اورادا هئچ بیر تابو یوخدور. یعنی هرجور سؤز ایشله‌دیلیر. بو، حتتا وولقار سؤزلره ده عایددیر. تابو جمعیتده گئنیش یاییلمیش آنلاییش‌دیر. بونا حقوقی، اخلاقی، ائتنوقرافیک (قوم نگاری) و دیلچی‌لیک موقع‌لریندن یاناشماق اولار.
تابویا حقوقی موقع‌دن یاناشما هله دیلده و معیشتده تابو آنلاییشی مئیدانا گلمه‌میشدن جمعیت بو و یا باشقا حرکتی قاداغان حئساب ائتمیشدیر. هله قبیله دؤورونده باشقاسی‌نین ساحه‌سینه گیرمک، اونلار ایله علاقه ده اولماق، باشقا قبیله‌نین آدیندان یارارلانماق، املاکینا توخونماق تابو – قاداغان ایدی. سونرالار بو آنلاییش هم گئنیشلندی، هم ده عینی‌لشدی. چاغداش دؤورده حقوقی تابو آرتیق عینی معنا داشییر. حتتا حقوقی تابو حرکته دئییل، دانیشیغا عایددیر. مثلا دؤولت علیهینه، دؤولت باشچیسی علیهینه و معین‌سیرلری دانیشماق اولماز.
دؤولت کشفیات ایشلرینده هر سؤزو دانیشماق اولماز. اورادا چوخ شئی اوستو اؤرتولو شکیلده، چوخ واخ ایختیصارلا وئریلیر. کشفیاتچی اؤزو اونو باشا دوشمه‌لیدیر. یازاندا ایسه ایختیصاری، فاصیله‌نی اوچ نؤقطه عوض ائدیر. موسی قوجایئوین «مایع قیزیل» رومانیندا ایکی کشفیاتچی بیربیریله محض بو اوسلوبدا دانیشیر:
جورج اونو بیرآزدا تعریفله‌دی، اؤزوده اوستالیقلا، آستالیقلا:
– ناراحاتلیغینیزی حیس ائدیرم، رئیس … آغیللی آداملار ناراحات اولورلار.
– دوغرودور جورج، دوغرودور. – بو تعریف بویلون جانینا یاغ کیمی‌یاییلدی. – همین دقیق معلوماتلاردا گؤستریلیر کی، رایسئخ ایشدن قوولموش بیر نفر چئکیستی گویا اله آلیب، اؤزوده پول ایله … بو، منی چوخ ناراحات ائدیر … هله‌لیک اؤزو بیر شئی یازمیر … آمما … چئکیست، پول … نه ایسه … اینانا بیلمیرم … اولا بیلسین کی … دیلیم ده توتمور … اولا بیلسین کی ، چئکیست‌لر اونو رایسئخ دسته‌سینه یئریتمیش‌لر ».
حربی‌سیرلرده، حقوقی تابو ساییلیر. حربی بؤلمه‌لرین نؤمره‌سینی، یئرینی بیلدیرمک قاداغان‌دیر. بونا گؤره ده « ن » حرفی ایله حربی بؤلمه‌یه اشاره ائدیلیر.
اخلاقی تابو:
اخلاقی تابونون حرکت و اونسیت گئدیشینده (پروسئس) کی تظاهور فورمالاری واردیر. اخلاقی تابونون فورماسی اساسن حقوقی، ائتنوقرافیک تابولارلا باغلی دیر. اونسیت فورماسی ایسه داها چوخ دیلده اؤزونو گؤستریر. مثلا اخلاق قایدالارینا گؤره هئچ کیم اوزاق مسافه‌دن دوروب قادین آدینی اوجادان چاغیرمامالیدیر؛ و یاخود قادین تایفاسی‌نین آدینی کیشی‌لر آراسیندا چکمک دوزگون ساییلمیر. مثلا ع. شایق –ین « مکتوب یئتیشمه‌دی» حئکایه‌سینه باخاق:
میرزه مکتوبو یازاندان سونرا قوربان‌دان سوروشدو:
– مکتوب کیمه چاتاجاق؟ – یاز کی، چاتاجاق قوربانین اوشاقلاری‌نین آناسینا.
کئچمیش اخلاق قایدالارینا گؤره کیشی اؤز اوشاقلاری‌نین آدلارینی دا بؤیوک‌لرین یانیندا دئیه بیلمزدی؛ نؤکرینیزدیر، آروادینی ایسه فیلان کسین قیزی دئیه آدلاندیراردی.
بدیعی ادبیاتدا دا بئله ایدی. مثلا: ع. باکیخانوف « کیتاب عسگریه » آدلی اثرینده قادین آدی ایشلتمه‌ییب کی،‌هانسی قیزین آدینی چکسه، آتاسی گلیب معرکه سالار کی، نییه منیم قیزیمین آدینی چکمیسن؟ بونا گؤره ده اثرین قهرمانی مرثیه خوان ثیزی آدلانیر.
دئدیک‌لریمیزه ع. حاقوئردیئوین «خیالات» پئیئسینده کی بیر ائپیزودلا یئکون وورماق اولار. حتم‌خان آغامیرزه فتحعلی ایله دالاشیر کی:
« هله بونلار‌هامیسی بیر کنارا، سن منیم اؤزومو مسخره‌یه قویوبسان، بو هئچ، بو عؤرت – اوشاقلا نه ایشین وار؟ سن اؤزون هرچند مسلمانلیقدان کنار بیر آدامسان، آمما یئنه نه قده‌ر اولسا، سنین قانین مسلمان قانی‌دیر. هئچ سنه مسلمانین عصمتینه توخونماق یاراشارمی؟ قارداش، نییه منیم عورتیمین قیزیمین آدینی جاماعات بیلسین؟ عاییب اولسون سنین چون، عاییب اولسون ! »
شرق خلق‌لرینده بئله بیر عادت وار. جاوان گلین والدین‌لری‌نین یانیندا اری‌نین آدینی چکمه‌مه‌لیدیر بو، هم اخلاقی، هم ده ائتنوقرافیک تابودور.
قایناق: «دیلچی‌لییه گیریش» کیتابی، باکی ۱۹۹۲
کؤچورن: همت شهبازی

http://ishiq.net 

چرا همدیگر را قبول نداریم ؟

+0 به یه ن

دکتر محمود سریع القلم (عصر ایران)


دلیل یک  
به نظر می­ رسد افراد از طریق تجربه، یاد می­ گیرند که برای بسیاری از کارهای مثبتی که انجام می­ دهند، جواب مناسبی دریافت نمی­ کنند، آنها در نوجوانی و جوانی به تدریج می­ آموزند که کارهای زیر، خیلی فایده و عاقبتی ندارند:

خوبی کردن، رعایت کردن، ملاحظه کردن، منصف بودن، جبران کردن، احترام گذاشتن، جا باز کردن برای دیگران، توانایی دیگران را تقدیر کردن، سهم برای دیگران قایل شدن، انجام وظیفه نسبت به دیگران، نوبت را رعایت کردن، حریم شخصی افراد را ملاحظه کردن، با ادب بودن، وقت گذاشتن، سرموقع رسیدن، گره­ ای را از دیگران باز کردن، پول قرض دادن، حمایت کردن، بد نگفتن، بدی شخصی را نخواستن، کمک کردن و صدها کار مثبت دیگر.

وقتی افراد از همسایه، دوست، همکار، محیط کار و دستگاه های اجرایی در برابر کارهای مثبتی که انجام می ­دهند، جواب شایسته نمی­ گیرند راه خود را می­ روند. و سپس به تدریج از خود می­ پرسند: چرا باید رعایت کنم و وقت بگذارم وقتی از طرف مقابل برخوردِ مثبتی نمی ­بینم. نتیجه آنکه، جامعه مدنی شکل نمی­ گیرد و افراد به گروه های بسیار کوچک رو می­ آورند؛ آنچه جامعه ­شناسان بدان، ذره ذره شدن جامعه می­­ گویند (Atomization). جبران کردن (Reciprocation) و انتظار جبران داشتن، جزیی از طبع بشر است. 
وقتی به شخصی که اتومبیل خود را نه دوبله بلکه در ردیف سوم در خیابان پارک کرده می ­گویید: لطفاً قدری جلوتر پارک کنید تا مزاحم رفت و آمد مردم نشوید و پاسخ می شنوید: من هر جا دوست داشتم پارک می­ کنم، خودبخود و اتوماتیک می ­آموزید، رعایت کردن معنا ندارد. افراد تجربه می ­کنند که به طور واقعی و جدی، دیگران را قبول نکنند و حداقل این است که بی­ تفاوت شوند؛


آردینی اوخو